عقد صلح چیست؟

عقد صلح، در یک تقسیم‌بندی دارای دو قسم است:

صلح دعوی، صلحی که به منظور تراضی طرفین و خاتمه به‌کار می‌رود.

صلح معاملاتی: صلحی که به عنوان قرارداد جایگزین سایر مدل‌های قراردادی می‌شود.

در این مطلب قصد داریم به قسم دوم صلح یعنی  تنظیم قرارداد صلح در معاملات بپردازیم که امروزه کاربرد بسیاری دارد.

تنظیم قرارداد صلح

یکی از انواع قراردادهایی که در قانون مدنی معرفی شده است. قرارداد صلح است که به همین دلیل از جمله عقود یا قراردادهای معین در قانون به‌شمار می‌رود. قرارداد صلح مانند سایر امور قراردادی بین دو طرف منعقد می‌شود. طرف اول مصالح و طرف دوم متصالح نامیده می‌شود. به علاوه سایر اصول و ارکان قرارداد مانند، مدت، مبلغ و موضوع نیز در تنظیم قرارداد صلح باید رعایت شود:

۱-طرفین قرارداد: طرفین قرارداد صلح با عنوان مصالح به عنوان طرف اول و متصالح به عنوان طرف دوم تعیین می‌شوند.

۲-موضوع قرارداد:  موضوع هر قرارداد، همان موردی‌ست که قرارداد برای آن تنظیم می‌شود. برای مثال اگر قرارداد صلح برای انتقال یک واحد مسکونی منعقد شود، موضوع قرارداد مشخصات و جزئیات آن واحد به‌شمار می‌رود.

۳-تعهدات قراردادی: قرارداد برای هر یک از طرفین آن تعهداتی ایجاد می‌کند که طبق آن باید رعایت شوند. این تعهدات به نام تعهدات قراردادی شناخته می‌شوند که باید در بندهای قرارداد ذکر شوند.

۴-خاتمه قرارداد: یکی از مواردی که باید در قراردادها معین شود، خاتمه قرارداد است. به عبارت بهتر هر قراردادی ممکن است به دلایلی مختلفی خاتمه پیدا کند، پیش‌بینی مواردی مانند فسخ قرارداد و موارد آن می‌تواند از مشکلات احتمالی جلوگیری نماید.

۵-پیش‌بینی شرط حل و فصل قرارداد: طرفین قرارداد با وجود پیش‌بینی شرایط مختلف ممکن است، دچار اختلاف شوند، از این‌رو پیش‌بینی شرطی مانند شرط حل و فصل می‌تواند مشکلات طرفین را حل کند. یکی از موارد حل و فصل دعاوی ارجاع به داوری است که مشکلاتی از جمله مراجعه به دادگاه و فرآیند زمان‌بر آن را منتفی نماید. پیش‌بینی شرط ارجاع به داوری به معنای تعیین یک داور به توافق طرفین و مراجعه به آن در هنگام بروز اختلاف است.

کاربرد قرارداد صلح

قرارداد صلح می‌تواند به جای قراردادهای مختلفی مانند بیع (خرید و فروش)، اجاره و…، به‌کار رود. با تنظیم این قرارداد طرفین می‌توانند برای مثال مال مورد اجاره خود را به کم‌تر از قیمتی که در عرف تعیین شده است، اصطلاحا صلح نمایند. در این حالت، در واقع قراردادی مانند قرارداد اجاره منعقد شده است ولی شرایط و ضوابط اجاره را  ندارد و طرفین می‌توانند بندهای قراردادی را به صورت توافق شده، تنظیم نمایند.

قراردادهای صلح به دلیل اینکه از تشریفات کمتری برخوردار است، در بسیاری از موارد می‌تواند جایگزین سایر قراردادها شود. در عین حال باید توجه داشته باشید که هر گونه انتقال به موجب قرارداد صلح باید ثبت شود.

ارکان قرارداد صلح

هر یک از قراردادها دارای ارکان و شرایطی هستند که بدون آن‌ها نمی‌توان یک قرارداد را متصور دانست. ارکان در تمامی قراردادها یکسان هستند که در عقد صلح  نیز عبارت‌اند از :

طرف اول قرارداد : «مصالح » نام دارد که مال خود را به دیگری صلح می‌نماید.

طرف دوم قرارداد: «متصالح» نام دارد که مال صلح را قبول می‌نماید.

موضوع معامله : در قرارداد صلح آنچه مورد معامله قرار می‌گیرد با عنوان «مورد صلح» شناخته می‌شود.

مبلغ معامله: صلح بر خلاف بسیاری از قراردادها می‌تواند معوض یا غیر معوض باشد، معوض یعنی اینکه در قبال مورد معامله عوض یا پولی پرداخت شود و غیرمعوض یعنی در مقابل مورد معامله چیزی پرداخت نشود. در صورتی که صلح معوض باشد، مبلغی پرداخت شود به آن «مال صلح» می‌گویند.

نکات تنظیم قرارداد صلح

در تنظیم قراردادها توجه به نکاتی می‌تواند موجب انعقاد قراردادی صحیح و با کمترین مشکل شود. در عین حال ظرافت‌های خاص خود را دارد که بهتر است از وکیل حقوقی برای تنظیم آن استفاده نمایید. برخی از این نکات عبارت‌اند از:

ذکر شروط قراردادی توافق شده توسط طرفین به صورت کامل

توجه به طرف معامله برای داشتن اهلیت ( اعم از اهلیت تصرف و معامله) برای مثال، شخص ورشکسته گرچه اهلیت تصرف دارد ولی اهلیت تصرف در اموال خود را ندارد.

توجه به موضوع معامله، موضوع معامله شرایط مختلفی از جمله مالیت داشتن، مشروع بودن و باید در زمان عقد موجود باشد.

آثار عقد صلح

صلح یکی از عقود معین در قانون است که از جمله عقود لازم به شمار می‌رود، یعنی یک طرف قرارداد نمی‌تواند، آن را بر هم بزند. در این بین تفاوتی ندارد که عقدی که صلح جایگزین آن شده است عقد لازم باشد، مانند عقد اجاره یا فروش. یا اینکه عقد جایز باشد مانند هبه.

به علاوه صلح به مواردی امکان دارد که مورد معامله آن مشروع باشد، در غیر این صورت اثری بر آن بار نمی‌شود و قرارداد صلح صحیح نیست.

تنظیم قرارداد صلح با وکیل حقوقی

قرارداد صلح یکی از رایج‌ترین انواع قراردادی‌ست که در موارد مختلفی کاربرد دارد. برای تنظیم این قراردادها علاوه بر توجه به نکات قراردادی، هنر قراردادنویسی اهمیت زیادی دارد. با وجود اینکه نمونه قراردادی انواع قراردادها در بسیاری از وب‌سایت ‌ها وجود دارد، رجوع به وکیل پایه یک، امکان تنظیم یک قرارداد مطابق خواسته شما را فراهم می‌آورد. زیرا انعقاد قرارداد همان‌قدر که می‌تواند چارچوب تعهدات شما به طرف مقابل را تعیین کند، تنظیم یک قرارداد درست و مطابق خواسته‌های شما امکان مدیریت این تعهدات را به شما می‌دهد.